استانبول/ گزارش تحلیلی/ خبرگزاری آناتولی

اوضاع افغانستان در سال 1395 هجری شمسی با فراز و نشیب های بسیاری همراه بود؛ با آن که دولت این کشور در زمینه سیاست خارجی، تداوم برجسته سازی جنگ در سطح منطقه ای و بین المللی و همچنین در چند زمینه مهم اقتصادی به موفقیت دست یافت، اما مردم در زمینه های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و امنیتی خاطرات تلخی را تجربه کردند.

برخی از مهمترین تحولات افغانستان در سال گذشته عبارتند از:

گفتگوهای صلح:

طالبان همانند سال های قبل در سال 1395 نیز همواره درخواست صلح دولت افغانستان را رد کرد. مقامات عالی رتبه دولت می گویند طالبان گروهی است که توسط استخبارات کشورهای خارجی حمایت و رهبری می‌شود و این منجر به تعلیق در آمدن روند صلح افغانستان شده است.

با مرگ ملامحمد عمر رهبر طالبان، روند مذاکرات صلح به بن بست رسید. دولت افغانستان با پاکستان، چین و آمریکا تلاش کرد تا طالبان را به میز مذاکرات در اسلام آباد بکشانند، اما این امر صورت نگرفت.

طالبان در 5 مارس 2016 اعلام کرد نماینده ای برای گفتگو با دولت کابل نمی فرستند. طالبان پس از آن به حملات تروریستی و تهاجمی خود در کابل و استان های دیگر این کشور ادامه دادند.

توافقنامه صلح میان دولت افغانستان و حزب اسلامی به رهبری گلبدین حکمتیار:

توافقنامه مذکور در 29 سپتامبر میان سید احمد گیلانی رئیس فقید شورای عالی صلح، محمد حنیف اتمر مشاور امنیت ملی افغانستان، عطاء الرحمان سلیم منشی شورای عالی صلح به نمایندگی از دولت افغانستان و محمد کریم امین به نمایندگی از گلبدین حکمتیار رهبر حزب اسلامی امضا شد.

تشکیل کمیسیون ویژه اصلاحات انتخاباتی:

تشکیل کمیسیون ویژه انتخاباتی، یکی از مواد توافقنامه دولت وحدت ملی که توسط محمد اشرف غنی رئيس جمهور و عبدالله عبدالله رئيس اجرایی در سال 2014 میلادی امضا شده بود در 21 مارس 2015 (اول فروردین 1394) ایجاد شد، اما تعیین شکریه بارکزی به عنوان رئیس این کمیسیون اعتراض رئیس اجرایی دولت وحدت ملی را در پی داشت.

مدت کار پنج ساله پارلمان افغانستان در ماه ژوئن سال 2015 به پایان رسید، اما به دلیل آماده نبودن دولت و کمیسیون های انتخاباتی برای برگزاری انتخابات، محمداشرف غنی رئیس جمهور این کشور مدت کار پارلمان این کشور را برای یکسال تمدید کرد که با گذشت دوسال از زمان برگزاری انتخابات پارلمانی این پارلمان تاکنون هم به کار خود ادامه می دهد.

نگرانی کشورهای همسایه از ناامنی در شمال افغانستان:

افزایش حملات تروریستی شبه نظامیان در شمال افغانستان در سال 1395 هجری شمسی که زمانی یک منطقه امن پنداشته می شد باعث نگرانی کشورهای همسایه و منطقه شد. این نگرانی ها روسیه و طالبان را به هم نزدیک کرد.

شبه نظامیان گروه تروریستی داعش که اکثرا در استان ننگرهار در شرق افغانستان فعالیت می کنند، تلاش کردند تا حضورشان را در مناطق شمالی این کشور نیز گسترش دهند.

خیزش دوباره طالبان و تحولات پیرامون وضعیت سیاسی این گروه در سال 1395 به ويژه به دنبال ظهور خطر داعش در افغانستان و همچنین تماس های طالبان با روسیه، چین و برخی کشورهای خاورمیانه توانست منافع مشترکی میان برخی کشورهای منطقه از جمله روسیه با این گروه را شکل دهد که واکنش تند دولت کابل و غیره را همراه داشت.

دستاوردهای افغانستان از کنفرانس بروکسل و ورشو:

در نشست 2016 بروکسل حدود 70 کشور و بیش از 20 سازمان بین المللی شرکت کردند و افغانستان توانست در این نشست حمایت مالی جامعه جهانی را به دست آورد.

جامعه جهانی تعهد داد در چندین مرحله و بخش های گوناگون مبلغ 15.2 میلیارد دلار را به افغانستان بپردازد، اما این کمک ها در بدل تعهداتی از سوی دولت افغانستان پرداخته خواهد شد.

براساس آماری که وزارت مالیه / دارایی داده، پنج حامی بزرگ عبارت خواهند بود از آمریکا (700 میلیون دلار)، آلمان (450 میلیون دلار)، بانک جهانی (400 میلیون دلار)، بانک توسعه آسیایی (305 میلیون دلار) و هند (250 میلیون دلار).

همچنین، اتحادیه اروپا اعطای کمک هایی به ارزش سه میلیارد و سیصد هزار میلیون دلار به افغانستان طی چهار سال آینده را متعهد شده است.

سران ناتو توافق کرده اند شمار نیروهای این سازمان در افغانستان را تا سال 2017 در سطح کنونی نگه دارند و تا سال 2020 سالانه 4.5 میلیارد دلار به نیروهای امنیتی افغانستان کمک کنند.

افتتاح راه آهن افغانستان با چین، ترکمنستان و تلاشهای موفق در زمینه سیاست خارجی در سطح منطقه و بین الملل از نقاط مثبت دولت وحدت ملی افغانستان در سال 1395 هجری شمسی به شمار می رود.

شناسنامه های الکترونیکی و بحران هویت در افغانستان :

طرح درج واژه «افغان» در شناسنامه های جدید الکترونیکی یکی از جنجالی ترین بحث های دولت افغانستان در سال 1395 بوده است.

شماری از شهروندان افغانستان خواستار درج کلمه "افغان" به عنوان ملیت همه مردم این کشور در این شناسنامه هستند و تعداد زیادی نیز کلمه افغان را تنها به قوم پشتون نسبت می دهند و و بر این باورند که درج کلمه "افغان" در شناسنامه های الکترونیکی جدید، تحمیل هویت پشتون ها بر اقوام غیرپشتون در این کشور است.

معاون اول رئیس جمهور و اتهام آزار و اذیت احمد ایشچی استاندار سابق جوزجان:

اتهام آزار و اذیت احمد ایشچی استاندار سابق جوزجان توسط عبدالرشید دوستم معاون اول رئيس جمهور و محافظانش در جریان حضور وی در استان جوزجان بازتاب زیادی در داخل و خارج این کشور در سال 1395 داشت.

خارج شدن افغانستان از جایگاه فاسدترین کشورهای جهان:

یکی از خبرهای خوش در سال 1395 برای افغانستان این بود که برای نخستین بار از جایگاه فاسدترین کشورهای جهان بیرون آمد و با کسب 15 امتیاز در میان 176 کشور در رده 169 قرار گرفت.

رشد اقتصادی 2 درصدی افغانستان در سال 1395:

بر اساس آمار و ارقام وزارت اقتصاد و اداره مرکزی آمار افغانستان رشد اقتصادی این کشور در سال 1395، حدود دو درصد افزایش داشته و درآمدهای داخلی، صادرات، و سرمایه گذاری ها و دسترسی افغانستان به راهها و بنادر مختلف بازرگانی از عوامل این رشد خوانده شد.

وضعیت آوارگان و مهاجران افغانستان در داخل و خارج این کشور:

در حالی که موضوع مهاجران افغان در کشورهای همسایه کماکان جدیت خود را حفظ کرده اما در سال 1395 مسئله مهاجران افغان در اروپا شکل حساس و جدی تری را به خود گرفت به طوری که حدود بیش از 300 هزار افغان که بسیاری از آنها جوانان تحصیل کرده هستند با عبور از راههای غیرقانونی و خطرناک راهی اروپا شدند.

آلمان در اواخر سال 1395 با سه پرواز دربست پناهجویان افغان را از مونیخ به کابل برگرداند. با وجود آنکه اتحادیه اروپا و افغانستان توافق نامه برای بازگشت پناهجویان امضا کرده اند، اما مشکلات اقتصادی و بیکاری در این کشور منجر به فشارهای زیاد دولت شد.

به بیش از 600 هزار مهاجر افغان ساکن پاکستان که در این اواخر مجبور به ترک این کشور شده اند، گواهی کمیساریای عالی سازمان ملل متحد (UNHCR) و به هر کدام از آنها مبلغ 400 دلار کمک شده است.

حفیظ احمد میاخیل، مشاور مطبوعاتی وزارت امور مهاجران افغانستان در گفتگو با آناتولی گفت: تاکنون بیش از 215 هزار خانواده خانه های خود را به مقصد مناطق امن تر ترک کرده اند.

ناامنی و تلفات نیروهای افغان در سال 1395:

دفتر بازرس ویژه آمریکا برای بازسازی افغانستان (سیگار) با ارائه سه گزارش به کنگره آمریکا اعلام کرد که تلفات نیروهای امنیتی افغان در ده ماه اول 2016 نسبت به سال گذشته 9 درصد افزایش یافت.

دفتر سازمان ملل در کابل میزان تلفات غیرنظامیان افغان در 9 ماه نخست سال 2016 میلادی در این کشور را مورد بررسی قرار داده و اعلام کرد که در نتیجه ادامه جنگ در حملات انتحاری و انفجاری در افغانستان طی این مدت، 2562 غیرنظامی کشته شده و 5835 نفر دیگر زخمی شده اند.

طبق این گزارش کودکان و زنان نیز، از آسیب های جنگ در امان نبوده و تلفات زیادی داشته اند. 639 کودک کشته و 1822 کودک دیگر زخمی شده اند. همچنین 240 زن کشته و 350 زخمی به ثبت رسید.

گزارش ناامنی های چند ماه اخیر در این کشور هنوز منتشر نشده، اما در حملات انتحاری و تروریستی در کابل پایتخت و برخی استانها، در شمال، جنوب و غرب افغانستان از سوی گروه های تروریستی و مسلح تلفات و خسارات زیادی را در سال 1395 در پی داشته است.